کارت گرافیک یکی از مهم‌ترین اجزای کامپیوتر است. پردازنده گرافیکی ضعیف، تاثیر زیادی بر عملکرد دستگاه می‌گذارد و تجربه بصری ناخوشایندی را در فعالیت‌های گرافیکی ایجاد می‌کند. اما شاید بررسی جوانب و عملکردهای مختلف سیستم پردازنده، برای بسیاری از کاربران معمولی و غیر متخصص پیچیده و دشوار باشد. به همین سبب بر آن شدیم در این مطلب راهنمای کاملی برای انتخاب بهترین کارت گرافیک (Graphics Card) آماده کنیم. به این ترتیب کنترل بهتری بر عملکرد پردازش گرافیکی دستگاه خود خواهید داشت. اگر انتخاب این محصول یکی از دغدغه‌های شما هم است، این راهنمای خرید تخصصی را تا انتها دنبال کنید.
کارت گرافیک قطعه‌ای است که وظیفه ایجاد تصاویر بصری مطلوب را بر عهده دارد. در واقع بدون نصب این قطعه بر روی کامپیوتر یا لپ تاپ خود، حتی قادر به مشاهده صفحه اصلی ویندوز هم نخواهید بود.
البته بهتر است بدانید، کارت گرافیک تنها مختص رایانه‌ها نیست. حتی کنسول‌های بازی، تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها هم نیاز به پردازنده گرافیکی دارند. در اصل هر دستگاهی که بتواند تصاویر گرافیکی سه بعدی را به نمایش بگذارد، باید مجهز به پردازنده گرافیکی باشد.
کارت گرافیک اتصال میان مادربرد و «جی پی یو» (GPU) را برقرار می‌سازد و تصاویر خروجی را توسط مانیتور به نمایش می‌گذارد. همچنین، کارت‌های گرافیک ممکن است برای بهینه‌سازی عملکرد خود مجهز به برخی سخت‌افزارهای جانبی از جمله سیستم خنک‌کننده و رم اختصاصی نیز باشند.
بسیاری از افراد تمایزی میان کارت گرافیک و پردازنده گرافیکی یا همان جی پی یو نمی‌دانند؛ اما در واقع این‌گونه نیست. در حقیقت GPU تراشه‌ای است که وظیفه عملکردهای سنگین دستگاه را بر عهده دارد. این پردازنده گرافیکی، داخل کارت گرافیک دستگاه نصب می‌شود. به همین سبب بسیاری از مواقع برای تمایز میان این دو قطعه سردرگمی‌هایی به وجود می‌آید.
«جی پی یو» در کنار «سی پی یو»، بیشترین تاثیر را بر بهبود عملکرد دستگاه شما دارد. در حقیقت GPU داده‌های گرفته‌شده از CPU را پردازش کرده و آن‌ها را روی صفحه‌نمایش به تصویر می‌کشد. در مجموع می‌توان گفت ارتباط میان کارت گرافیک و پردازنده گرافیکی با مادربرد و سی پی یو کاملا مشابه است. به عبارت دیگر، کارت گرافیک به ارائه تمام و کمال قدرت پردازندگی دستگاه مشغول است. درحالی‌که پردازنده گرافیکی یا جی پی یو، وظیفه مدیریت و اجرای پردازش را بر عهده دارد.
کارت گرافیک در حقیقت به تسریع عملکردهای گرافیکی و رندر (Render) سه بعدی تصاویر کمک می‌کند. این عملکرد برای بسیاری از فعالیت‌های گرافیکی از جمله بازی‌های کامپیوتری، ویرایش تصاویر متحرک و حتی کار با نرم‌افزارهای سه بعدی ضروری است. اما اغلب افراد عملکرد پردازنده گرافیکی را در بازی‌های کامپیوتری خلاصه می‌کنند.
شاید به این علت که بازی‌های کامپیوتری همزمان به ارائه انیمیشن‌های پیچیده مختلف می‌پردازند و دشوارترین وظیفه پردازنده را ایجاد می‌کنند. اما در مجموع پردازنده و جی پی یو وظایف متعدد دیگری از جمله ویرایش تصاویر ویدئویی، خلق تصاویر سه بعدی و موارد دیگری از این دست را هم بر عهده دارند.
به علاوه این پردازنده‌های قدرتمند در مراکز داده‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. انجام بازی‌های تحت کلاود (Cloud)، پخش ویدئو و رمزگذاری ویدئوها توسط همین پردازنده‌ها میسر می‌شود. گفتنی است، کارت گرافیک حتی در استخراج بیت کوین نیز عملکرد موثری از خود نمایان می‌سازد. البته بهتر است بدانید، اخیرا شرکت «انویدیا» (Nvidia) به دلایل قانونی اعمال چنین کاربردهایی را در محصولاتش مسدود ساخته است.
همان‌طور که می‌دانید، کارت گرافیک‌ها امروزه در انواع مختلفی در بازار فروش قطعات کامپیوتری در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دارد. اما در مجموع، دو برند قدرتمند «انویدیا» (Nvidia) و «ای ام دی» (AMD) تولید این پردازنده‌های گرافیکی را بر عهده دارند. در واقع رقابت تنگاتنگی برای گرفتن بازار پردازنده‌ها، بین این دو شرکت در جریان است. همچنین، هر یک از این دو تولیدکننده سعی می‌کنند به نوعی برگ برنده خود را در محصولات نسل جدیدشان رو کنند.
بنابراین، گاهی بازار به سمت تولیدات ای ام دی پیش می‌رود و گاهی انویدیا مصرف‌کنندگان را به‌سوی خود می‌کشد. در آخرین نسل پردازنده‌های ای ام دی به نسبت محصولات سال قبل، تغییر محسوسی به چشم نمی‌خورد. اما AMD با معرفی تکنولوژی «ری تریسینگ» (Ray Tracing) برگ برنده خود را رو کرده است.
البته در این میان تولیدکنندگان رده سوم مانند «ایسوس» (ASUS) و «گیگابایت» (GIGABYTE) نیز برای دیوایس‌های تولیدی خودشان، کارت‌های گرافیکی سفارشی تولید می‌کنند و سیستم‌های منحصربه‌فرد خود را دارند.
اما انتخاب برند پردازنده باید به تناسب عملکرد و نیازهای موردنظر شما انجام شود. اگر به قدرت تمام و کمال پردازنده نیاز دارید، برند Nvidia باید انتخاب مناسبی برایتان باشد. در حال حاضر این شرکت بهترین و قدرتمندترین توانایی‌های خود را به نمایش گذاشته است. البته از نظر هزینه نیز جزو محصولات گران‌قیمت به شمار می‌رود. به‌طورکلی شعار این برند این است که برای برخورداری از امکانات مناسب، باید هزینه بپردازید.
امروزه دو نوع مختلف «جی پی یو» با نام‌های «iGPU» و «dGPU» در بازار موجود هستند؛ که در ادامه به معرفی و بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
۱. آی جی پی یو (iGPU):
«آی جی پی یو» یک پردازنده گرافیکی از نوع عملکرد یکپارچه است. به عبارت دیگر، نوعی GPU می‌باشد که در داخل یک پردازنده دیگر قرار گرفته است. این نوع جی پی یو عموما چندان قدرتمند نیست و اغلب برای اجرای کارهای کامپیوتری ساده‌تر تولید شده است.
بنابراین، چندان مناسب بازی‌ها و انیمیشن‌های سه بعدی و سنگین نیست. البته در چند سال گذشته هر دو شرکت AMD و Intel برای بهبود عملکرد آی جی پی یو های برند خود تلاش زیادی کرده‌اند. اگر درصدد تهیه یک پردازنده رومیزی و فاقد کارت گرافیک هستید، بهتر است از یکپارچه بودن GPU مطمئن شوید.
۲. دی جی پی یو (dGPU):
«دی جی پی یو» نقطه مقابل «آی جی پی یو» است و پردازنده‌ای با عملکرد گسسته به شمار می‌رود. به بیان دیگر، dGPU قطعه‌ای است که در کامپیوترهای رومیزی داخل کارت گرافیک و یا به عنوان یک تراشه اختصاصی در لپ‌تاپ‌های رده‌بالا قرار می‌گیرد.
این نوع از GPU به نسبت iGPU از قدرت بیشتری برخوردار است. به همین علت، در ارائه عملکردهای گرافیکی پیشرفته از جمله بازی‌های کامپیوتری مناسب‌تر است. بنابراین، اگر قصد خرید کارت گرافیک برای کامپیوتر گیمینگ را دارید، بی‌شک به قدرت dGPU نیاز خواهید داشت.
همچنین، این پردازنده‌ها مجهز به سیستم «ری تریسینگ» هستند که نورپردازی پیشرفته و جلوه‌های سایه را برای واقع‌گرایی بیشتر برایتان میسر می‌کنند. در حال حاضر دو شرکت محبوب «انویدیا» و «ای ام دی»، تولیدکنندگان اصلی dGPU در دنیا به شمار می‌روند. البته برند اینتل هم با ارائه «Xe Max»، جی پی یو مخصوص به خود را در اختیار مصرف‌کنندگان قرار داده است.
گفتنی است، این جی پی یو در دستگاه «Acer Swift 3X» ارائه شده است. گویا قرار است در آینده شاهد تولید موارد سفارشی دیگری نیز از این شرکت باشیم.
جی پی یو های با عملکرد گسسته، دارای مزیت‌های دیگری هم هستند. این قطعات برای جلوگیری از گرم شدن دستگاه و همچنین به حداکثر رساندن عملکرد آن، از یک سیستم خنک‌کننده مجزا برخوردارند. متاسفانه این موضوع منجر به سنگین‌تر شدن لپ‌تاپ‌های گیمینگ به نسبت رایانه‌های معمولی شده است.
همچنین، پردازنده‌های گرافیکی مجزا مصرف برق بسیار بالایی نیز دارند؛ که منجر به کاهش عمر مفید باتری می‌شود. مضاف بر اینکه از قیمت بسیار بالاتری هم برخوردارند. اما در عوض تجربه بسیار خوشایندی از بازی‌های کامپیوتری یا عملکردهای گرافیکی سنگین برایتان ایجاد می‌کنند.
انتخاب بهترین کارت گرافیک با وجود تنوع محصولات موجود در بازار از جمله «ایسوس»، «گیگابایت» و سایر برندهای معتبر کمی دشوار به نظر می‌رسد. اغلب این شرکت‌ها شروع به تولید کارت‌های گرافیک مخصوص، برای محصولات خود کرده‌اند. البته تمامی آن‌ها از کارت گرافیک‌های «انویدیا» و «ای ام دی» نیز پشتیبانی می‌کنند.
اما در بسیاری از موارد مانند نوع حافظه، سرعت، پهنای باند و مواردی از این دست با یکدیگر متفاوت‌اند. بنابراین، شاید بهتر باشد با نحوه عملکرد هر یک از این اجزا آشنا شوید. به این ترتیب انتخاب مناسب‌تری خواهید داشت. در این بخش از راهنمای خرید کارت گرافیک، به نکات مهم و جزئی قبل از خرید اشاره می‌کنیم:
۱. سازگاری و هماهنگی:
تطابق کارت گرافیک با دستگاه موردنظر شما یکی از مهم‌ترین مسائل در انتخاب پردازنده گرافیکی به شمار می‌رود. تصور کنید کارت گرافیک جدیدی خریده‌اید و دستگاه خود را برای نصب آن باز کرده‌اید. اما متاسفانه متوجه می‌شوید که کارت جدید، چند سانتی از فضای موردنیاز شما بزرگ‌تر است. بی‌شک از انتخاب خود نا امید می‌شوید. بنابراین بهتر است پیش از انتخاب پردازنده گرافیکی، از تطابق سایز آن با دستگاه موردنظرتان نیز اطمینان حاصل کنید.
همچنین، باید منبع تغذیه را هم بررسی کنید. به عنوان مثال، باید بدانید که دستگاه شما با 12 ولت ریل، توانایی تامین چند آمپر را دارد؟ چند واتی است و یا چند کانکتور «پی سی آی ای» (Pci-e) 6 و 8 دارد؟ این اطلاعات باید با کارت گرافیکی موردنظر شما تطابق داشته باشد. اگر دستگاه شما نمی‌تواند قدرت موردنیاز را تامین کند، بهتر است کارت گرافیکی با قدرت کمتری را انتخاب کنید یا دستگاه خود را ارتقا دهید.
در نهایت پورت‌های دستگاه را بررسی کنید. برخی مانیتورها از «Display port» برخوردارند و برخی دیگر از خروجی «HDMI» پشتیبانی می‌کنند. برخی از مدل‌های قدیمی‌تر هم فقط می‌توانند اتصالات «DVI» را تامین کنند. بنابراین، باید اطمینان حاصل کنید که کارت گرافیکی موردنظرتان با اتصالات مانیتور هماهنگی داشته باشد. در غیر این صورت ممکن است وادار به خرید آداپتور با هزینه بالا شوید.
بسیاری از افراد بر این باور هستند که هر چه میزان رم یا حافظه کارت گرافیک بیشتر باشد، عملکرد مناسب‌تری ارائه می‌دهد. اما در حقیقت این‌گونه نیست! حجم رم تاثیر چندانی در نوع عملکرد پردازنده ایجاد نمی‌کند؛ مگر اینکه از آن در کنار مانیتورهای با کیفیت بسیار بالا همچون 4k و یا چندین مانیتور با کیفیت مختلف استفاده کنید. به علاوه، اغلب کارت‌های گرافیک به‌طور پیش‌فرض با حافظه نسبتا بالا ارائه می‌شوند.
اما آنچه که در بهبود عملکرد پردازش اهمیت بیشتری دارد، پهنای باند است. داده‌های آماده پردازش توسط جی پی یو، معمولا در حافظه اختصاصی کارت ذخیره می‌شود و عموما به نام‌هایی چون GDDR5 ،GDDR3 و GDDR6 معروف هستند. توجه داشته باشید که حافظه GDDR5، قادر است دو برابر پهنای باند GDDR3 را با سرعت یکسان ارائه دهد.
ازآنجاکه حافظه پهنای باند عامل مهمی در تعیین عملکرد دستگاه است، باید همیشه GDDR بالاتر را انتخاب کنید که عملکرد بهتری داشته باشید. به عنوان مثال، وقتی پای عملکرد در میان باشد همیشه یک گیگابایت GDDR5 به نسبت 4 گیگابایت GDDR3 ارجحیت بیشتری دارد.
۳. پلتفرم:
سیستم کنونی شما تعیین‌کننده نوع کارت گرافیک خواهد بود. با اطلاع از محدودیت‌های سیستم تا حدود زیادی جلوی ضرر و زیان‌های بعدی را می‌گیرید. به عنوان مثال، اگر دستگاه شما از پردازنده (CPU) دو هسته‌ای قدیمی مانند پنتیوم برخوردار است، نمی‌تواند از کارت‌های گرافیکی رده‌بالا پشتیبانی کند. در این مواقع بهتر است به سراغ کارت‌های گرافیکی میان رده بروید.
صفحه‌نمایش نیز فاکتور مهم دیگری در انتخاب کارت گرافیک به شمار می‌رود. برای مثال، یک مانیتور 1440p با رزولوشن 2560*1440 یکی از مدل‌های محبوب برای بازی‌های کامپیوتری یا گیمینگ به شمار می‌رود. اما اگر قصد دارید سه مانیتور 1080p دور خود بچینید، قطعا یک کارت گرافیک میان رده، نرخ فریم مناسبی را برای بازی‌های سه بعدی (3D) مدرن امروزی ایجاد نمی‌کند.
سی پی یو هم درست مانند جی پی یو برای پردازش گرمای زیادی تولید می‌کند و مقدار این گرما توسط «تی دی پی» نمایش داده می‌شود. به بیان دیگر، تی دی پی میزان قدرت موردنیاز برای حفظ دمای مناسب جی پی یو است. هر چه GPU قدرت پردازندگی بیشتری نیاز داشته باشد، گرمای بیشتری هم تولید می‌کند. بنابراین، بهتر است همیشه به دنبال جی پی یو با کمترین مقدار TDP باشید.
۵. کوداکور اندویدیا یا پردازنده‌های استریم ای ام دی؟
کوداکورها (CUDA Cores) در گیمینگ اهمیت بسیار زیادی دارند. در واقع «کوداکور» زبان محاسباتی اختصاصی برند انویدیا است که برای انجام عملکردها با دقت بالاتر، به روش‌های خاصی از پردازنده (CPU) استفاده می‌کند.
همچنین، کوداکور انویدیا معادل پردازنده‌های استریم ای ام دی است. هر چه تعداد هسته‌ها یا استریم‌ها بیشتر باشد، پردازنده گرافیکی در ارائه تصاویر عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهد. اهمیت این موضوع در انجام کارهای گرافیکی یا بازی‌های سنگین که نرخ فریم بالایی دارند، نمایان می‌شود.
